Pnącza w architekturze krajobrazu. Zastosowanie i gatunki pnączy do ogrodu
Pnącza są chętnie wykorzystywane przez architektów krajobrazu przy tworzeniu projektów ogrodów. Jak zastosować pnącza w ogrodzie? Gatunki pnączy do ogrodu.
Autor: Pracownia Sztuki Ogrodowej
Pnącza podnoszą walory estetyczne założeń ogrodowych
Pnącza to rośliny wymagające podpór, ich długie, wiotkie pędy, nie są wystarczająco grube i sztywne, by móc samodzielnie się utrzymać. Przyjmując jako kryterium podziału rodzaj pędów, możemy podzielić pnącza na wijące się i czepne. Rośliny wijące się (np. powój, fasola) „wykonują” pędami okrężne ruchy wokół podpory, owijając się wokół niej. Rośliny czepne wytwarzają organy: wąsy, kolce, ciernie, korzenie przybyszowe, włoski czepne, które umożliwiają przytwierdzanie się ich do podpory.
Architekci krajobrazu projektując założenia ogrodowe znajdują wiele zastosowań dla pnączy. Najczęściej stosowane są one jako rośliny dekoracyjne. Jest wiele roślin pnących, które wyglądają wyjątkowo atrakcyjnie. Do takich należą gatunki o urodziwych, dużych kwiatach bądź dekoracyjnych liściach. Niektóre rośliny pnące mają umiejętność wspinania się nawet po gładkich powierzchniach. Do nich należy popularny winobluszcz trójklapowy, który w urokliwy sposób potrafi zamienić mało atrakcyjne ściany budynków w ciekawe zielone powierzchnie, jeszcze piękniej prezentujące się jesienią, gdy liście przebarwią się na czerwono. Takie zastosowanie pnączy jest niezwykle cenne w przypadkach, gdy z różnych względów nie jest możliwe posadzenie w ogrodach oraz w miejskich zieleńcach drzew i krzewów, które zielenią będą wypełniać przestrzeń.
Pnącza z powodzeniem nadają się do zakrycia mało estetycznych elementów krajobrazu, na przykład montowanych wzdłuż głównych arterii miast i autostrad ekranów akustycznych. Rośliny pnące nie tylko je maskują, ale także oczyszczają powietrze z toksycznych spalin oraz pyłu oraz przyczyniają się do zmniejszenia natężenia hałasu.
Bardzo ciekawie wyglądają pnącza, wspinające się po pniach drzew lub słupach. Jakże interesująco wygląda w zimowej scenerii porośnięte zimozielonym bluszczem drzewo liściaste. Do eksponowania piękna pnączy i ukierunkowania ich wzrostu służą elementy małej architektury ogrodowej: pergole, trejaże, kraty. Porośnięte pnączami podpory stają się dekoracyjnym elementem ogrodu, często dającym niezastąpiony latem cień.
Niektóre gatunki pnączy są wyjątkowo ekspansywne, ich intensywny rozwój może powodować wypieranie innych gatunków. Ma to swoje dobre i złe strony. Pozytywnym aspektem jest to, że konkurując z chwastami eliminują je, tworząc zwartą, jednogatunkową powierzchnię. Aby uzyskać taki efekt można posadzić: kaniankę (roślina pasożytnicza), bluszcz pospolity, jeżynę popielicę. Takie rozwiązanie może stanowić alternatywę dla trawników w miejscach rzadko uczęszczanych.
Przykładowe gatunki pnączy do ogrodów
Polska flora jest bogata w pnącza. Mamy gatunki zarówno rodzime, jak i introdukowane. Ich bioróżnorodność sprawia, że są popularne w naszych ogrodach. Do najczęściej stosowanych należą: a) cenione ze względu na kwiaty: powojnik alpejski, wiciokrzewy: czarny, pomorski, pospolity, tatarski; fasola wielokwiatowa, glicynie: kwiecista i chińska; groszek pachnący, hortensja pnąca, milin amerykański, powojniki: górski, Jackmana, tangucki; rdestówka Auberta; b) cenione ze względu na owoce: cytryniec chiński, dynia ozdobna, winorośl właściwa, jeżyna popielica; c) inne: bluszcz pospolity, winobluszcze: zaroślowy, trójklapowy, pięciolistkowy; dławisz okrągłolistny, kokornak wielkolistny.
Pnącza stanowią liczną i zróżnicowaną grupę roślin. Podnosząc walory estetyczne założeń i pomagając stylizować obiekty architektoniczne są bez wątpienia istotnymi elementami sztuki ogrodowej.
